Сапраўды, аднойчы прыехаўшы ў беларускую глыбінку, чалавек часцей за ўсё не зможа больш жыць без атмасферы сельскага побыту: простага і мернага. На гэты раз мы адправіліся на тэрыторыю Скрыгалаўскага сельсавета, у вёску Балажэвічы.
Вёска рыбакоў
Не раз даводзілася чуць пра тое, як людзі называюць Балажэвічы сапраўдным прынадным кавалачкам Мазыршчыны. На беразе ракі размясцілася прыгожая вёска. Нават многія мінчане па вартасці ацанілі мясцовыя пейзажы, выкупіўшы ў вёсцы некалькі ўчасткаў. Тут шмат прыгожых дагледжаных дамоў. Мясцовыя кажуць, што нямала і маладых сем’яў, у якіх падрастаюць дзеці. Аднак звычайнай і радавой вёскай Балажэвічы не назавеш. Гуляючы па вуліцах населенага пункта, адчуваеш сябе жыхаркай вёскі рыбакоў: уздоўж берага нямала лодак, мясцовыя жыхары часта распавядаюць пра свае прыгоды на рыбалцы, вакол спецыфічны рачны пах. Пах свабоды, свежага ветру, застаялай вады…
Даедзем з ветрыкам
Ровар для жыхароў любой вёскі Мазырскага раёна – асноўны сродак перамяшчэння. І Балажэвічы – не выключэнне. Часцей за ўсё людзі ездзяць на старэнькіх веламашынах. У некаторых з іх перыядычна спадае ланцуг, у іншых змацуе старое, з часам працёртае сядло. Нягледзячы на тое, што дзень выдаўся досыць халодным, ды яшчэ і снег дадаў зімовага настрою ў шэрую раніцу, на роварах «у людзі» выехала нямала сельскіх жыхароў. Аўтобус па вёсцы, зразумелая справа, не ходзіць, а тэрыторыя, трэба сказаць, немаленькая – пешшу выдаткуеш нямала часу. Больш за ўсё любяць пракаціцца на сваім двухколавым сябру мужчыны сталага ўзросту. У іх свае справы. Хтосьці вырашыў заехаць да таварыша, хтосьці спяшаецца ў краму, хтосьці плануе зазірнуць на бераг Прыпяці. У гэты час практычна ўсе вяскоўцы працаздольнага ўзросту з’ехалі на працу. І зноў-такі ў кожнага з іх свая справа. Лясніцтва, сельскагаспадарчыя прадпрыемствы, служба ў горадзе.
Песня жыць дапамагае
Дома ў Марыі Сямёнаўны вельмі ўтульна і цёпла. На падаконніку радуецца выпадковым сонечным прамяням падрастаючая расада памідораў і перцаў. Ложак акуратна засланы, падушкі накрытыя вышытымі накідкамi. Сама бабуля паводзіць сябе шчыра, гасцінна прапануе зайсці ў дом. Распавядае пра тое, што сучасная вёска хоць і жыве ў параўнанні з іншымі, але стала значна менш, чым была шмат гадоў таму. Пра гэта казаць Марыі Сямёнаўне нялёгка, бо вёску яна па-сапраўднаму любіць і перажывае за яе будучыню. Пра свае будні распавядае так: «Сумаваць некалі. Хутка пачнецца сезон агародных работ. Часам забаўляем сябе песнямі. З суседкай сустрэнемся і спяваем. Песня, ведаеце, жыць дапамагае: настрой паляпшаецца, успаміны накатваюць, нават фізічныя хваробы адыходзяць на другі план». Успамінае пажылая жанчына і сваё сапсаванае вайной дзяцінства: «Хавалі габрэяў пад падлогай. Быў перыяд, калі і самі ў лес сыходзілі. А аднойчы нас выратаваў адзін паліцай. Нас ужо паставілі ў шарэнгу – хацелі расстраляць. Так ён заступіўся. Кажа: «Што вы робіце?! Гэта ж усе добрыя людзі!» Вось так мы засталіся жывыя. Цяжкі час быў. Але пасля вайны, нягледзячы на разруху, мы жылі весела. Давяралі адзін аднаму, спадзяваліся на лепшае, дапамагалі, падбадзёрвалі адзін аднаго. Сёння, мне здаецца, людзі ўжо не такія. Што памянялася?! Не ведаю. Стала больш грошай у людзей, прадуктаў, жаданняў. І гэта ўсё забрала нешта галоўнае ў нас…
Тут дыхаецца лягчэй
Людміла Яфімаўна з’яўляецца ўпаўнаважанай па вёсцы Балажэвічы. Жанчына актыўная, неабыякавая. Многае паспявае за дзень. На жыццё ніколі не скардзіцца. Замест гэтага шмат працуе, у будучыню глядзіць аптымістычна. Разам з мужам, Сяргеем Мікалаевічам, адкрыла ў доме аграся-
дзібу. «Летам у нас вельмі добра. Прыязджаюць людзі з Мазыра, Мінска. Мы цешым гасцей добра натопленай лазняй, простай вясковай ежай, прагулкамі на лодцы па рацэ, незвычайнай атмасферай самабытнасці. Людзям у нас падабаецца. Дарэчы, усяго ў нашай вёсцы тры аграсядзібы. І ў прынцыпе праца ўсіх запатрабаваная. Людзям падабаецца пасля працоўнага тыдня з шумнага горада з’ехаць у вёску, адпачыць тут, набрацца сіл», – распавядае жанчына.
Прызнаецца, што жыццё ў вёсцы ёй блізкае. Хоць з мужам, у мінулым вайскоўцам, яны аб’ездзілі ўсю Беларусь, нейкі час жылі ў Мазыры, але ўсё-такі вярнуліся ў вёску. І не шкадуюць. Кажуць, што тут дыхаецца лягчэй. Ды і заўсёды можна знайсці нейкі занятак па душы. З лёгкасцю развейваюць міф пра тое, што ў вёсцы дні цягнуцца сумна і аднолькава.
«Добры дзень, вам – газетка!»
Нягледзячы на тое, што сёння доступ у iнтэрнэт ёсць практычна ва ўсіх сельскіх населеных пунктах, у вёсцы па-ранейшаму любяць і паважаюць перыядычны друк. Сапраўды, газеты і часопісы тут карыстаюцца асаблівай папулярнасцю, так як людзі прывыклі атрымліваць інфармацыю з такіх крыніц. Вялікая іх павага да друкаванага слова. І раённай газеце тут – асаблівая павага, бо заўсёды цікава прачытаць пра людзей, якія жывуць побач, даведацца пра тое, як яны працуюць, якія жыццёвыя прыярытэты галоўныя, чым жывуць і пра што мараць.
У многіх дамах няма паштовых скрынь, а таму паштальён кладзе свежую газету ў шчыліны паміж плотам. Ніхто чужы свежы нумар выдання ніколі не возьме. Вядома, у цэлым выпадкі крадзяжу ў сельскай мясцовасці, вядома, здараюцца. Але даверу паміж жыхарамі вёскі ўсе-такі больш. Сыходзячы, дзверы дамоў сталі зачыняць на ключ, але ля брамкі па-ранейшаму можна ўбачыць пакінуты гаспадаром веласiпед, у плоце – газету, ля ганка – абутак.
Старыя фатаграфіі
Якія цёплыя шчырыя фатаграфіі можна сустрэць у дамах мясцовых жыхароў! Шлюбныя фотакарткі, партрэты дзяцей і ўнукаў, суседскія вячоркі – гэтыя фота на самым ганаровым месцы. Замілавальна, да слёз, пажылыя жыхары распавядаюць аб сваіх блізкіх, аб маладых гадах. Паспяховасць і росквіт вёскі сувымяраюць з велічынёй так званай сельскай чаргi: чым больш кароў было ў кожнай чарзе, тым больш вёска, тым лепш у яе будучыня. Многія бабулі плачуць, распавядаючы аб людзях, якія адлюстраваныя на фота. Хоць усе яны сёння часцей за ўсё жывыя і здаровыя. Але любоў перапаўняе сэрца, якія стаміліся ад адзіноты. І прыгожыя, добрыя словы льюцца ракой…
Юлiя ПРАШКОВIЧ.
Фота Сяргея БАРАВIКА.
